Het Blommeke van Leuven

In ‘Het Blommeke van Leuven’ onderzoekt Meneer Zee een bijna 500-jaar oude historie die in 1954 kon worden opgeschreven, dankzij een getuigenis van een Rupelmondenaar. Je wordt meegenomen naar het Rupelmonde van de 16de eeuw, met niemand minder dan cartograaf Mercator in de hoofdrol.
Mercator
Gerard De Cremer werd op 5 maart 1512 in Rupelmonde geboren. Het was in Leuven, waar hij aan de universiteit studeerde, dat hij zijn naam tot Mercator verlatiniseerde.
Hij groeide uit tot een toonaangevend wetenschapper die de bakens van de cartografie verzette. Hij introduceerde het begrip ‘atlas’ voor ‘een samenhangende verzameling kaarten’ en de zogenaamde Mercatorprojectie. Die liet in 1569 zeevaarders voor het eerst toe een vaste koers uit te zetten.
Voor het verkondigen van zijn nieuwe inzichten werd Mercator door de kerkelijke overheid beschuldigd van ketterij. In 1544 werd hij gedurende 7 maanden opgesloten in de kelders van de Graventoren in Rupelmonde, toen een onderdeel van een enorme waterburcht van de Graven van Vlaanderen. Vandaag de dag staat de Graventoren nog steeds overeind en kan je er een tentoonstelling bezoeken.
- Wil je meer weten over Mercator en cartografie? Bezoek dan het Mercatormuseum in Sint-Niklaas. Het vertelt een chronologisch verhaal van de oudheid tot vandaag en is opgebouwd rond 3 museumvoorwerpen die op de Vlaamse topstukkenlijst staan.
- Nood aan wat beweging? In Rupelmonde kan je een wandeling maken in het spoor van Mercator. De route vind je hier.
- Meer weten over de geschiedenis van de Graventoren? Lees dan het boek ‘De geheimen van het Gravenkasteel. Rupelmonde van burcht tot Graventoren’ .

De getuigenis uit 1954
In 1954 werd bij een interview het verhaal over ‘het blommeke van Leuven’ als volgt opgetekend: “De vader van Mercator was een schoenmaker die geboren werd in Rupelmonde. Op een dag ging die vader op bezoek bij een vriend in Leuven. Op zijn weg naar huis hoorde de man een kind huilen in een groot bos. De man bracht het kind naar huis. De man voedde het kind op. Vóór hij stierf bracht hij het kind onder bij Mercator, wiens standbeeld op het kerkplein van Rupelmonde staat. Een Spaanse officier was verliefd op dat meisje, maar Mercator wou het kind niet kwijt. Aan de hand van een medaille die het kind droeg, ontdekte men dat het meisje van adel was. De geliefde van het meisje bleek de zoon te zijn van een edelman die tijdens een duel haar vader had vermoord. Mercator werd door de Spanjaarden achtervolgd wegens ketterij. Toen Mercator in de winter over de bevroren Schelde moest om naar de begrafenis van zijn broer te gaan, werd hij door de Spanjaarden gevangen genomen in het kasteel van Belvedère. In dat kasteel tekende Mercator met zijn vinger de wereldkaart in het stof dat op de grond lag. Op een dag kreeg Mercator bezoek van de geliefde van zijn pleegdochter. De jongen had zich als priester verkleed en was er zo in geslaagd Mercator papier te bezorgen, zodat hij zijn kaart op papier kon zetten. Toen Mercator werd vrijgelaten, is hij naar Leuven gegaan en is hij met zijn pleegdochter en zijn schoonzoon naar Antwerpen en naar Duitsland gegaan. Het meisje werd ‘het blommeke van Leuven’ genoemd.”

Heukelstraet en Nederstraet
Op onderstaande kaart van het 17de eeuwse Rupelmonde zie je de Heukelstraet (huidige Kloosterstraat), waar Mercator in 1512 werd geboren. Ook de Nederstraet, die eveneens in het verhaal opduikt, staat aangeduid.

Heb je aanvullingen over deze onderwerpen? Laat het ons weten!
Bronnen:
https://www.waasland.be/de-graventoren
https://www.kruibeke.be/product/520/graventoren
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gerard_Mercator
ARENS, H. “Volkssagen in het Land van Waas”, Oost-Vlaamse Zanten, jg. 31nr. 1, jg. 32 nrs. 3-6, jg. 33 nrs. 1-2.